تفاوت پمپ شافت و غلاف با پروانه باز و بسته

پمپ‌ها از اجزای حیاتی در صنایع مختلف مانند نفت، گاز، پتروشیمی، نیروگاه‌ها و صنایع آب و فاضلاب محسوب می‌شوند و انتقال سیالات با فشار و دبی مشخص را امکان‌پذیر می‌سازند. عملکرد بهینه پمپ‌ها نه تنها بر کیفیت تولید بلکه بر ایمنی و صرفه‌جویی در هزینه‌های نگهداری تأثیر مستقیم دارد. پمپ‌های شافت و غلاف از انواع مقاوم و پرکاربرد پمپ‌ها هستند که برای انتقال سیالات خورنده، اسیدی و حاوی ذرات معلق طراحی شده‌اند. انتخاب مناسب نوع پروانه، چه باز و چه بسته، نقش مهمی در افزایش عمر مفید پمپ و کاهش خرابی‌های زودهنگام دارد. 

این مقاله به بررسی ساختار پمپ‌های شافت و غلاف، تفاوت پروانه‌های باز و بسته، علل اصلی خراب شدن این پمپ‌ها و راهکارهای پیشگیری از آسیب‌ها می‌پردازد.

پمپ‌های شافت و غلاف به دلیل کاربرد در شرایط سخت صنعتی، مستعد انواع خرابی‌ها هستند که می‌توانند عمر مفید پمپ را به شدت کاهش دهند. یکی از مهم‌ترین دلایل، شوری یا اسیدی بودن سیال مورد پمپاژ است. سیالات خورنده باعث خوردگی پروانه، شافت و غلاف می‌شوند و مقاومت مواد را کاهش می‌دهند، به طوری که حتی محافظت‌های استاندارد نیز در صورت طولانی شدن تماس، کارایی خود را از دست می‌دهند.

ورود املاح درشت، شن، ماسه، پلاستیک و پارچه به داخل پمپ، یکی دیگر از عوامل مخرب است. این ذرات باعث ضربه مستقیم به پره‌های پروانه و سایش سطح داخلی غلاف می‌شوند و می‌توانند مسیر سیال را مسدود کنند. چنین شرایطی علاوه بر کاهش راندمان پمپ، فشار غیر یکنواخت روی شافت و یاتاقان‌ها ایجاد می‌کند و احتمال شکستگی و لرزش شدید را افزایش می‌دهد.

تراز نبودن پمپ هنگام نصب نیز یکی از رایج‌ترین دلایل خرابی است. عدم تراز صحیح باعث ایجاد فشار ناخواسته و لرزش‌های مداوم می‌شود که در طول زمان موجب ساییدگی یاتاقان‌ها، خم شدن شافت و آسیب به پروانه‌ها خواهد شد.

در پمپ‌های روغنی، خالی شدن مخزن روغن سبب کاهش روانکاری شافت و یاتاقان‌ها می‌شود و ساییدگی سریع و داغ شدن قطعات را به دنبال دارد. همچنین، خرابی بوش قفل پروانه و ول شدن پروانه باعث کاهش راندمان، افزایش لرزش و آسیب به قطعات متحرک می‌شود.

یکی دیگر از مشکلات رایج، خابیده شدن لبه پره‌ها بر اثر ضربه املاح درشت است که ظرفیت و دبی پمپ را کاهش می‌دهد و موجب عدم تعادل هیدرولیکی می‌شود. در شرایط شدید، ممکن است کاسه توربین سوراخ شود و باعث توقف کامل پمپ گردد.

در مجموع، خرابی پمپ‌های شافت و غلاف اغلب ناشی از ترکیبی از خوردگی، سایش، ضربه ذرات و نصب نادرست است. شناخت این عوامل و پایش مستمر وضعیت پمپ‌ها، استفاده از مواد مقاوم و نصب دقیق، نقش حیاتی در افزایش طول عمر و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری دارد.

برای افزایش عمر مفید پمپ‌های شافت و غلاف و کاهش احتمال خرابی، رعایت چند نکته کلیدی ضروری است:

• اولین اقدام، انتخاب مواد مقاوم در برابر خوردگی و سایش برای قطعاتی مانند پروانه، شافت و غلاف است تا بتوانند در برابر سیالات اسیدی، شور یا ساینده مقاومت کنند.
• دومین عامل مهم، نصب صحیح و تراز کردن پمپ است. نصب دقیق پمپ از بروز لرزش‌های ناخواسته و فشار اضافی روی یاتاقان‌ها جلوگیری می‌کند و راندمان کاری را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، باید از جلوگیری از ورود ذرات بزرگ و مواد خارجی به داخل پمپ اطمینان حاصل کرد، برای مثال با استفاده از فیلترها یا توری‌های محافظ در مسیر ورودی سیال.

در پمپ‌های روغنی، بررسی منظم سطح روغن و سلامت مخزن اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا کمبود روغن موجب سایش سریع قطعات متحرک می‌شود. همچنین، بازرسی دوره‌ای پروانه و بوش‌های قفل پروانه از ول شدن و کاهش راندمان جلوگیری می‌کند.

اجرای این اقدامات نه تنها از خرابی‌های ناگهانی جلوگیری می‌کند، بلکه هزینه‌های تعمیر و نگهداری را کاهش داده و ایمنی عملکرد سیستم‌های صنعتی را تضمین می‌نماید.

پمپ‌های شافت و غلاف با توجه به ساختار مقاوم و قابلیت تحمل فشار و دما، در صنایع مختلف اهمیت بالایی دارند. با این حال، عوامل متعددی مانند خوردگی ناشی از سیال، ورود ذرات درشت، نصب نادرست، کمبود روغن و آسیب به پروانه‌ها می‌توانند موجب خرابی پمپ شوند. شناخت این عوامل و بررسی دقیق شرایط کاری، نقش کلیدی در پیشگیری از آسیب‌ها و افزایش عمر مفید پمپ دارد.

انتخاب مناسب نوع پروانه، چه باز و چه بسته، با توجه به نوع سیال و شرایط عملیاتی، اثر مستقیمی بر راندمان، کاهش لرزش و مقاومت در برابر سایش دارد. همچنین، نگهداری منظم، تراز دقیق پمپ و استفاده از مواد مقاوم در برابر خوردگی، از مهم‌ترین اقدامات برای بهینه‌سازی عملکرد و جلوگیری از توقف‌های غیرمنتظره سیستم است.

در نهایت، رعایت اصول نصب، بهره‌برداری و نگهداری صحیح پمپ‌های شافت و غلاف باعث می‌شود این تجهیزات با بیشترین کارایی و حداقل هزینه، در صنایع مختلف به طور پایدار فعالیت کنند و از خرابی‌های پرهزینه جلوگیری شود.